ทำความรู้จัก Golden Time คืออะไร มีความสำคัญต่อผู้ป่วย Stoke อย่างไร
Golden Time หรือ ช่วงเวลาทองของชีวิตของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง เนื่องจากเป็นช่วงเวลาที่จะต้องฟื้นฟูร่างกายให้กลับมาเป็นปกติ หลายคนอาจคิดว่า หากผู้ป่วยที่เป็นโรคหลอดเลือดสมองไม่ว่าจะเป็นการตีบตัน หรือแตก จะไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แสดงว่าคุณกำลังคิดผิดค่ะ ในบทความนี้จะพาทุกคนไปรู้จักกับ Golden Time ระยะเวลาที่จะต้องกอบโกยเพื่อให้ชีวิตกลับมาปกติได้มากที่สุด จะมีสาระอะไรน่าสนใจบ้างนั้น ไปติดตามกันเลยค่ะ
Golden Time คืออะไร
Golden Time คือ ช่วงเวลาที่มีความสำคัญต่อการรักษาและการฟื้นฟูของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง ทั้งหลอดเลือดสมองแตก หรือหลอดเลือดสมองตีบอุดตัน เพราะถ้าหากผู้ป่วยได้รับการรักษาในช่วงเวลานี้จะทำให้ผู้ป่วยมีสภาพร่างกายที่สามารถฟื้นตัวได้อย่างรวดเร็ว อีกทั้งยังลดความเสี่ยงที่จะพิการ อัมพฤกษ์ อัมพาต และลดอัตราการเสียชีวิตได้ในที่สุด ซึ่งช่วงเวลานี้สามารถเรียกอีกอย่างว่า Golden Period ที่ควรรีบพาผู้ป่วยเข้าทำการรักษาให้ หากเป็นไปได้ต้องรีบนำผู้ป่วยส่งโรงพยาบาลให้ถึงมือแพทย์ภายใน 4 ชั่วโมงครึ่งหลังจากมีอาการ
Golden period ของ Stroke มีอะไรบ้าง?
ส่วนใหญ่ช่วงเวลา Golden Time จะมีการรักษาอยู่ 2 ช่วง ได้แก่
1. Stroke Fast Track
ช่วงเวลานี้เรียกได้ว่าเป็นแนวทางรักษาผู้ป่วยอย่างเร่งด่วนและรวดเร็ว เพื่อให้ทันกับเวลาอันจำกัด ก่อนที่สมองจะได้รับความเสียหายจากการขาดเลือด ถือได้ว่าเป็นช่วงเวลาทองที่มีค่ามากที่สุดสำหรับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง โดย Stroke Fast Track แบ่งออกได้ตามอาการดังนี้
- F (Face) ใบหน้าเบี้ยว ปากเบี้ยว
- A (Arm) แขนขาอ่อนแรงหรือมีอาการชาร่วมด้วย
- S (Speech) ลิ้นแข็ง พูดไม่ชัด พูดลำบาก
- T (Time) ระยะเวลาในการไปโรงพยาบาลภายใน 4.5 ชั่วโมง
2. ช่วงทองของการฟื้นฟู
เป็นช่วงทองของการฟื้นฟูที่จะต้องมีการเตรียมความพร้อมเพื่อให้ผู้ป่วยได้รับการดูแลอย่างต่อเนื่องที่บ้าน อีกทั้งยังต้องปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของผู้ป่วยเพื่อป้องกันความเสี่ยงในการกลับมาเป็นซ้ำ อีกครั้ง ดังนั้นผู้ป่วยจะต้องใช้ระยะเวลาในการพักฟื้น 90 วัน หลังจากที่พ้นภาวะวิกฤติของโรคหลอดเลือดสมอง ซึ่งผู้ป่วยแต่ละคนจะหายขาดได้ ก็จะขึ้นอยู่กับความรุนแรงของการเกิดโรคและตำแหน่งของสมองที่ได้รับความเสียหาย โดยผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการพูดไม่ชัด แขนขาอ่อนแรงหรือเป็นอัมพาตไปข้างใดข้างหนึ่ง มีปัญหาในการกลืน หรือมีปัญหาในการหยิบจับสิ่งของ ซึ่งปัญหาเหล่านี้จะส่งผลต่อการดำรงชีวิตของผู้ป่วย ดังนั้นช่วงทองของการฟื้นฟูจึงมีความสำคัญเป็นอย่างมาก ผู้ดูแลจึงต้องมีความรู้และความเอาใจใส่ต่อผู้ป่วยอยู่เสมอ
การดูแลผู้ป่วย Stroke ระยะฟื้นฟู
การดูแลในช่วงของการฟื้นฟูผู้ป่วย Stroke หรือ Golden Time จะเริ่มหลังจากที่ผู้ป่วยเริ่มมีอาการภาวะเส้นเลือดในสมองตีบตัน หรือเส้นเลือดในสมองแตกหลังจากทำการรักษา ซึ่งร่างกายของผู้ป่วยจะสามารถเริ่มค่อย ๆ ฟื้นตัว โดยระยะอาการของผู้ป่วยออก 3 ระยะ ดังนี้
- ระยะเฉียบพลัน จากภาวะเส้นเลือดในสมองของผู้ป่วยที่ไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้ ซึ่งผู้ป่วยส่วนใหญ่จะมีอาการนอนอยู่บนเตียงเฉย ๆ โดยการดูแลผู้ป่วยระยะนี้จะต้องป้องกันไม่ให้ผู้ป่วยมีอาการแทรกซ้อน เช่น แผลกดทับ ข้อติด หรือกล้ามเนื้ออ่อนแรง โดยผู้ดูแลจะต้องทำการพลิกตัว ผู้ป่วยทุก ๆ 20 นาที หรือทำการกายภาพเพื่อให้กล้ามเนื้อของผู้ป่วยมีความยืดหยุ่น
- ระยะฟื้นตัว ผู้ป่วยจะเริ่มขยับร่างกายและเริ่มมีพัฒนาการในการพูดคุย เคลื่อนไหว หรือแม้แต่การรับรู้ ซึ่งในช่วงเวลานี้จะเรียกว่าระยะเวลา Golden Time เนื่องจากผู้ป่วยจะฟื้นตัวได้อย่างรวดเร็ว ดังนั้นควรรีบดูแลผู้ป่วยให้ได้มากที่สุด โดยอาจเน้นการกระตุ้นให้เซลล์สมองรีบกลับมาทำงานอย่างปกติ และเน้นการทำกายภาพบำบัดควบคู่ไปกับการรักษาฟื้นฟูโดยแพทย์ จึงนับเป็นเวลาทองในการเร่งฟื้นฟูความสามารถต่าง ๆ ของผู้ป่วย
- ระยะทรงตัว จะเป็นช่วงที่เริ่มมีความคงที่สำหรับการฟื้นฟูและพัฒนาการของผู้ป่วย ซึ่งระยะนี้จะมีการฟื้นฟูได้อย่างล่าช้า แต่ผู้ดูแลยังคงต้องทำการดูแลผู้ป่วยระยะนี้ เพื่อไม่ให้อาการทางสมองต่าง ๆ กลับมาเป็นซ้ำหรือแย่ลงกว่าเดิม
ปัญหาผู้ป่วย Stroke ที่พบได้บ่อย
ปัจจัยหรือปัญหาที่มักพบเจอได้บ่อยสำหรับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง ส่วนใหญ่มาจากสาเหตุในการใช้ชีวิตประจำวัน ไม่รักษาสุขภาพ ไม่ชอบออกกำลังกาย ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ สูบบุหรี่ ทานอาหารที่ไม่เป็นประโยชน์ หรือเกิดขึ้นได้จากการที่มีอายุมากขึ้น ทำให้เกิดการเสื่อมสภาพของร่างกาย หรือแม้กระทั่งเกิดจากโรคแทรกซ้อนของโรคประจำตัว
ดังนั้นหากใครที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง ควรใช้ชีวิตอย่างมีสติ ไม่ประมาท และหลีกเลี่ยงสิ่งที่จะทำให้สมองได้รับความเสียหาย หรือหากใครที่มีผู้สูงอายุหรือผู้ป่วยที่เป็นโรคหลอดเลือดสมองและต้องการความดูแลเป็นพิเศษ สามารถเข้ารับการรักษาได้ที่ศูนย์ฟื้นฟูผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง อิชิ ดูแล เพราะที่นี่มีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญในเรื่องโรคหลอดเลือดสมองโดยเฉพาะ ซึ่งจะสามารถคอยช่วยเหลือและช่วยฟื้นฟูร่างกายให้กับผู้ป่วย stroke ได้อย่างถูกวิธี หากท่านสนใจสามารถติดต่อสอบถามได้ที่เบอร์ 084 458 4591 Facebook หรือ Email : Ishiistrokecenter@gmail.com
คำถามที่พบบ่อย เกี่ยวกับ Golden Time
Stroke Fast Track คืออะไร
คือแนวทางในการรักษาผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองอย่างเร่งด่วนให้ทันเวลาที่มีอยู่อย่างจำกัดของผู้ป่วยก่อนที่สมองจะได้รับความเสียหาย โดยหากผู้ป่วยถึงโรงพยาบาลแล้ว แพทย์จะทำการให้ยาละลายลิ่มเลือด เพื่อให้ผู้ป่วยพ้นจากภาวะวิกฤต หรือหากผู้ป่วยไม่สามารถรับยาละลายลิ่มเลือดได้ แพทย์จะทำการลากสวนลิ่มเลือดในสมอง เป็นต้น
Stroke Fast Track กี่ชั่วโมง
ต้องรีบส่งผู้ป่วยให้ทันภายในระยะเวลา 4 ชั่วโมงครึ่ง นับตั้งแต่ผู้ป่วยมีอาการ จนไปถึงเวลาที่แพทย์ฉีดยาละลายลิ่มเลือด ซึ่งถ้าหากผู้ป่วยมาถึงโรงพยาบาลช้า จะทำให้ผู้ป่วยไม่สามารถทำการรักษาด้วยยาละลายลิ่มเลือดได้ เนื่องจากเนื้อสมองได้รับความเสียหายและไม่สามารถทนการขาดเลือด ส่งผลให้เนื้อสมองตาย ถึงขั้นไม่ตอบสนองต่อการรักษา
